TELLİ TURNA
TELLİ TURNA
Türk Gelinlerini, "Gümüş Gelin Tellerinden" tanıyabilirsiniz. Geleneksel Türk özelliğidir.
Türk Mitolojisinde Tanrıça Ayısıtın avatar hayvanı su kuşlarıdır. Turna, Kuğu, Kaz vb hayvanların kılığına girebilir. Tanrıça Ayısıt "Beyaz Tülünü" giyince Kuğu ya da Turna'ya dönüşür. Türk Mitlerinde Kuğu'ya "Tülü Kuş" adı da verilir. Kuğunun Beyaz Tüğleri, Tül olarak düşünülür. Türkçe "Tül" kelimesinin "Tüğ" ile etimolojik bir bağı vardır.
Türk kozmolojisinde Ak Renk Batının, Venüs ve Ay gibi dişil gezegenlerin yerleştirildiği konumdadır. Turna, Kaz ve Kuğu gibi su kuşları, "Suları Yöneten" Ay ile ilişkilendirlir.
Aklık Tanrıçalara özgü bir renk sembolizmidir. Ak Kadın, Ak Kız, Ak Ana gibi isimler Türk kadınlar için verilir. Türk gelinler, Telli Turna'naya öykündükleri için "Gelin Teli" takarlar. Telin Gümüş rengi, Ay'ı simgeler. ( Ay Gümüş Güneş Altın elementiyle simgelenir) Altay Mitolojisinde Tanrıça Umay Ana, "Gümüş Saçlı" bir kadın olarak tarif edilir. Yakut Mitolojisinde Tanrıça Ayısıt "Gümüş Tüylü" bir kısrak suretinde yeryüzüne iner.
Günümüzde yaşattığımız, fakat asıl mitolojik anlamını unuttuğumuz bir çok gelenek, Kolektif Bilinçaltında yaşamaya devam eder.
Nuray Bilgili
●●●
Türk Gelin ve Çeyizi
Gelinin kırmızı olan duvağı, Hotoz adı verilen başlığın üzerinden bağlanmış. Tüylü sorguçlar, kırsal kesimde kuş tüyleri ile süslenmiş gelin başlıklarını andırır.
Türkler "DUVAK" olarak "Kırmızı" rengi kullanırlar ki, Türk Mitolojisi ile bağlantılı bir gelenektir. Gelini Al Karısından korunmak için yapılır. Al Karısı ve diğer kötü ruhlar kırmızı renkten korkar.
Çeyiz sermek, eski bir Türk geleneğidir. Gelinin marifetini ve zenginliğini ortaya koyar. Türk söylence kültüründe “ALLI TURNA” deyimi, aynı zamanda genç kızlar için kullanılan alegorik bir benzetmedir. Türk Mitolojisinde Tanrıça Ayısıtın avatar hayvanlarından biri Turna Kuşudur.
Anadolu’da Türk Kızları Allı Turna’ya benzetilir. Kültürümüzdeki “TELLİ TURNA” deyimi de, yine dişil bir benzetmedir. Ve aslında millet olarak, tüm bu benzetme ve tanımlamaların ortak kökeni, kolektif bilinçaltında Türk Mitlerinde adı geçen Ana Tanrıça Arketipi ile bağlantılıdır. Yani bizler, türkülerimizde, deyimlerimizde atasözlerimizde, farkına varmadan eski Türk Mitolojisi karakterlerini yaşatırız.
Suya gider ALLI GELİN has gelin,
Topukların nokta nokta bas gelin,
Bu güzellik sade sana has gelin.
Nuray Bilgili
1618 TARİHLİ “PETER MUNDY” ALBÜMÜNDEN TÜRK GELİNİ VE ÇEYİZ'İ
Yorumlar
Yorum Gönder